تبلیغات «گوبلزی» ۲۳ هزار کرمانشاهی را به دام «گلیم و گبه» انداخت!

یادداشت/ دکتر قدرت احمدیان؛ دکترای علوم سیاسی و عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی

به گزارش اریکه، به نقل از آوای کرمانشاه، در این یادداشت آمده است: مساله «مکتب فرش، گلیم و گبه کرمانشاهیان» چند روز اخیر به مساله داغ استان تبدیل‌شده است. مراجع رسمی اعلام داشته اند که فردی با سابقه اقتصادی نامناسب توانسته است با وعده سود ۶۰ تا ۷۰ درصدی بیش از ۲ هزار میلیارد ریال پول از ۲۳ هزار کرمانشاهی جمع و اکنون بازداشت‌شده است.

این مساله پرسش‌های فراوانی را بر می انگیزاند؛ اما یکی از پرسش‌های مهم آن است که چگونه حدود ۲۳ هزار نفر شهروند در شرایطی که سرمایه اجتماعی وضع خوبی ندارد به یک فرد عادی اعتماد کرده و مبلغ کلانی را بدون ضمانت بانکی و فقط با تعهد محضری و سفته به او تحویل می‌دهند؟ به پرسش فوق می توان از چند بعد پاسخ داد.

-اول آنکه اعتماد فوق محصول یک شبکه تبلیغات موفق است. متهم با بهره‌گیری مناسب از تبلیغات توانسته بود در مدت کوتاهی شرکت خصوصی خود را به عنوان یک مکتب کارآفرین معرفی کند.

بهره‌گیری مناسب از تبلیغات که در تبلیغات این شرکت در سایت ها و شبکه‌های اجتماعی، تلویزیونی و مطبوعات باعث شکل‌گیری نوعی اعتماد برای وی شده بود و جامعه فرصت طلب ما که «میل به پولدار شدن سریع «در آن‌ها بسیار قوی است بی ملاحظه شیفته این تبلیغات شده اند. نوع تبلیغات مکتب گلیم و گبه کرمانشاهیان تبلیغات گوبلزی است. گوبلز وزیر تبلیغات آلمان نازی معتقد بود که: «دروغ هرچقدر بزرگ‌تر باشد مردم آنرا بیشتر باور خواهند کرد و اگر بر دروغ بزرگ بیشتر اصرار کنید بیشتر باورپذیر می‌شود».

متهم هم با اعلام پرداخت سود ۷۰ درصدی و اصرار بر آن عملاً سبک گوبلزی را تکرار نموده است. مردم عادی راحت‌تر دروغ‌های بزرگ را باور می‌کنند؛ به‌ویژه اگر بر آن پافشاری شود. شنیده ایم که متهم هنوز بر ادعای بزرگ خود مبنی بر پرداخت سود ۷۲ درصد اصرار دارد و این باعث جلب هوادار برای او هم شده است که نسبت به بازداشت او اعتراض دارند.

-نکته دوم در فهم مکتب! گلیم و گبه آن است که نهادهای بخش رسمی اقتصاد نتوانسته اند جاذبه آنچنانی برای سرمایه‌گذاری فراهم کنند. به هر دلیلی جاذبه بخش رسمی در جلب سرمایه‌های خرد مردمی پائین است و مردم عادی که فرمول های پیچیده حسابداری و مالی را زائد می دانند به ساده ترین و فوری ترین راه برای کسب سود روی می آورند.

از این جهت نظام اقتصادی استان زیر سوال است که نتوانسته است اعتماد مردم عادی با سرمایه‌های اندک را جلب کند. در چنین شرایطی اگر یک فرد همچون متهم، راه‌های ساده و فوری سودآوری را پیش روی افراد عادی جامعه قرار دهد آن‌ها به سرعت جذب می‌شوند. نکته مهم آن است که مکتب مشیری حمایت نهادهای رسمی را دارا بوده است و او را به عنوان کارآفرین برتر هم در رسانه معرفی و تشویق کرده اند. این مسئله انتقال اعتماد از نهادهای رسمی به نهادهای غیر رسمی را تسهیل میکند.

-نکته سوم به رقابت بی‌سامان و بیمار گونه افراد برای دست‌یابی به سود سرشار برمی‌گردد. این نوع رقابت که خصیصه یک اقتصاد ناسالم است موجب می‌شود تا افراد دست به ریسک‌های بالا بزنند و نوعی «جنبش اجتماعی برای کسب سود بالا با سرمایه اندک» را ایجاد کند.

اینکه ۲۳ هزار نفر طی مدت کوتاهی جذب تبلیغات گوبلزی این مکتب! شوند نشان می دهد که افراد زیادی در جامعه کرمانشاه نسبت به وضعیت اقتصادی خود بسیار ناراضی بوده و حتی دچار نوعی ترس بیمارگونه از عقب ماندن در رقابت اقتصادی شده اند. ای‌بسا اگر ممکن می شد جمعیت بسیار زیادتری از مردم در این مکتب جعلی ثبت‌نام می‌کردند و شاید رقم سرمایه‌گذار آن بجای ۲۳ هزار ۲۳۰ هزار می شد. اگر به مشیری اجازه می‌دادند، یقینا بیشتر از اینها مشتری جذب می‌کرد.

-نکته آخر اینکه کرمانشاه نفر اول بیکاری در کشور است و این مساله موجب شکل‌گیری بحران‌های اجتماعی دیگری هم می‌شود. از جمله این بحران ها می توان به «بحران محاسبه» اشاره کرد. فشار ناشی از بیکاری که بر خانواده‌ها سنگینی می کند و منفذی هم برای فعالیت سالم اقتصادی وجود ندارد (بدیهی است که این یک پدیده ساختاری است) موجب می‌شود تا شهروندان دست به ریسک‌های بالا زده و تیری در تاریکی بیندازند که شاید به یکباره از مبلغ ناچیز سرمایه‌گذاری خود سود مناسبی به دست آورند. هر چه باشد این سود احتمالی بهتر از بیکاری و بی‌درآمدی یقینی و قطعی است.

درهرحال مکتب گلیم و گبه کرمانشاهیان را باید مکتب اقتصاد کازینوی و مافیایی نام نهاد که از مشکلات عمومی مردم برای خود کلاه می بافد.
انشاا… با درایت نهادهای نظارتی و آگاهی عمومی شاهد تکرار چنین پدیده‌هایی نباشیم و مکتب واقعی کسب و کار کرمانشاهیان شکل بگیرد.